#3 Networking basics - OSI & TCP/IP models


OSI model
مۆدێلی ئۆ ئێس ئای

کە بریتیە لە کورتکراوەی ئەم ووشانە
OSI = Open Systems Interconnection

ئەم مۆدێلە دروستکراوە لە لایەن دامەزراوەی نێودەڵەتی ستانداردەکانەوە
دیزاین کرا تاوەکو ببێتە مۆدێلێکی بنەچەی بۆ ناساندنی کردارەکانی سیستەمی پەیوەستکردن
کە بریتیە لە حەوت لایەر ،وە هەر یەکە و فرمان و تایبەتمەندی خۆی هەیە لە ناو ڕایەڵە دا

لایەرەکان _چینەکان بەم شێوەی لای خوارەوەن


هەمیشە چینەکان لە کۆتاوە هەژمار دەکرێن ، بەو مانایەی چینی فیزیکی _ فیزیکاڵ لایەر بە چینی یەکەم دادەنرێ
وە کۆتا دانەش چینی ئەپلیکەیشە ،کە نزیکە لە بەکاربەرەوە

بۆ ئەوەی بتوانی بەردەوام چینەکانت لە خەیاڵ دا بمێنێتەوە دەتوانی سود لەم ڕستەیە ببینی کە زۆربەی خەڵکی سودی لێ دەبینن تاوەکو ناوی چینەکان و ڕێزبەندیانیان لە یاد بمێنێتەوە
Please Do Not Throw Sausage Pizza Away




سودی ئەم لایەرانە_چینانە چیە؟
ئەم چینانە بەزۆری لەلایەن ڤیندەر _ کۆمپانیا زەبەڵاحەکانی ڕایەڵەوە_ بەکاردەبرێن
کە یارمەتیدەرن لە جێبەجێکردنی کردارەکان بۆ اسانکردنی پرۆسەی ڕایەڵەکردنی ئامێرەکان و بەستنەوەی نێوان ڤێندەرە جیاوازەکان لە جیهانی ڕایەڵە دا.


کورتە باسێک لە سەر هەر یەکە لە لایەرەکان

Physical 
چۆنیەتی گواستنەوەی بت لە نێوان ئامێرێک بۆ ئامێریکی تر ،ئەم چینە پەیوەنددارە بە بابەتی کەیبڵ و پەیوەستکارەکان و چۆنیەتی ناردن و وەرگرتنی بت _ بچوکترین یەکەی پێوانەی زانیاری


Data Link
کرداری ئینکاپسولەیت کردنی پاکێت لە فەریم دا ، ئینکاپسولەیت واتە پێچانەوە _بە واتایەکی تر دانانی هیدەر و تەیلەر بۆ فەریم ، ئەگەر فەریمەکان ئەم زیادکراوانەیان هەبێ ئەوسا ڕێگەدەدەن ئامێرەکان پەیوەندی بەیەکەوە بگرن

هیدەر _ سەردێر ، بە زۆری سەرچاوە و ماک ئەدرێسی لایەنی بەرامبەری تێدایە
ترایلەر ،فەریم چێک سیکوێنسی تێدایە 
Frame Check Sequence 


ئەم لایەرە _داتا لینک لایەر ، دوو لایەری لاوەکی لە خۆ دەگرێت
Logical Link Control
کاری ئەم لایەرە بریتیە  لە کۆنترۆڵکردن و دیاریکردنی هەڵەی گواستنەوە
Media Access Control
ئەم لایەرە بەکاردێت بۆ ناونیشاندانی ڕەقەماڵە


Network
دۆزینەوەی ڕێگا و  ناونیشانی ئامێرەکان و ڕاوتکردن _ ناردنی زانیاری بۆ ناونیشانی دروست
دیاریکردنی ئایپی ئەدرێس


Transport
بەستنەوە و بڕینی پەیوەندی نێوان دوو کۆمپیوتەر
بەکاردێت بۆ کۆنترۆڵ کردنی هاوێشتن و گێڕانەوەی داتاکان


Session
کاردەکات لە دەستپێکردن و ڕاگرتنی _نەهێشتنی پەیوەندی _ سیژنی نێوان دوو سیستەم


Presentation
دیاریکردنی جۆری داتاکان_زانیارییەکان ، پەستاندنی داتا و ئینکریتپکردنی _تەشفیر کردنی داتا


Application 
ئەم لایەرە لە بەکاربەرەوە  نزیکە، ڕێگە دەدات بە پەیوەست بوونی ئەپلیکەیشنەکانی ڕایەڵەیەک لەگەڵ یەکێکی تر دا


هەر یەک لەم حەوت لایەرە پرۆتۆکۆڵی تایبەت بەکار دەبات
لەم وێنەیەی خوارەوە دا پرۆتۆڵی بەکارهاتوو دەبینیت






TCP/IP model
مۆدیلی تیسی پی - ئایپی

ئەم مۆدێلە لە ساڵانی حەفتاکان دا دروستکرا ، هاوشێوەی مۆدێلی حەوت لایەر ،بۆ هەمان مەبەستی ڕێنمویی گشتی دیزاینکردن و جێبەجیکردنی پرۆتۆکۆڵ و ڕایەڵە

ئەم مۆدیلە لە چوار لایەر پێکهاتوە ،بەم جۆرەی خوارەوە
Network Access, Internet, Transport,  Application



لە خوارەوە هەر دوو مۆدێلەکە بەراورد دەکرێ ، کە چەند لایەرێک بەرامبەر لایەرێکن لە مۆدیلی تی سی پی -ئایپی دا




بابەتی دواتر
Encapsulation

#2 Networking basics - What is a network


ڕایەڵە _ نێتوۆرکینگ چیە؟
ڕایەڵەی کۆمپیوتەر بریتیە لە سیستەمی بەستنەوەی ئامێرەکان بەیەکترەوە کە بتوانن لە نێوان خۆیان دا گفتوگۆ ئەنجام بدەن
بە واتایەکی تر پەیوەستی یەکتر بن لە ڕێگای ستاندارێکەوە کە پێی دەوترێ پرۆتۆکۆڵ
بەم چەشنەش ئامێرە بەیەکەوە بەستراوەکان دەتوانن سەرچاوەکان ئاڵوگۆڕ بکەن وەکو فایل و چاپکەر

لە نمونەی خوارەوە دا دەبینی کە دوو کۆمپیوتەر بە یەکترەوە

لەم بەیەکەوە بەستنەدا ،دوو کۆمپیوتەرەکە ڕاستەوخۆ بە یەکترەوە بەستراونەتەوە ، کە ڕایەڵەیەکی بچوکی نێوان دوو کۆمپیوتەرە دەتوانن زانیارییەکان ئاڵوگۆڕ بکەن لە نێوانیان دا



چی دەبێت ئەگەر ڕایەڵەکەمان فراوانتر بکەین بە زیادکردنی چەند کۆمپیوتەرێکی تر ، کە بتوانن لەگەڵ یەکتر گفتوگۆ بکەن و فایل و زانیارییەکان ئاڵوگۆڕ بکەن ، وەکو لەمەی خوارەوەدا دەبینرێ



لەم جۆرە بەستنە دا هەموو کۆمپیوتەرەکان دەتوانن ئاڵوگۆڕ بکەن و زانیاری و سەرچاوەکان بەیەکتر بدەن


بابەتی دواتر
OSI & TCP/IP models

Cisco Certified Network Associate #1


سی سی ئێن ئەی چیە؟
 بڕاوانامەیەکی باوەڕپێکراوی سیسکۆیە بۆ ڕایەڵە ,
بەناوبانگترین و ناسراوترین کۆمپانیا لە بواری فرۆشتن و بەرهەمهێنانی پێداوێستی ڕایەڵە _ نێتوۆرک


کە کورتکراوەکەی بریتیە لە
CCNA = Cisco Certified Network Associate

ئەم بڕوانامەیە یارمەتێت دەدات کە تەواو ئاشنا بیت لەگەڵ کۆمەڵێک بابەتی زۆر گرنگ
لسیتی خوارەوە گرنگترین سەرتۆپی بابەتەکانە

  • LAN/WAN
  • OSI and TCP/IP model
  • VLANs
  • Ethernet
  • Switches
  • Routers
  • Network utilities (ping, tracert, arp)
  • STP
  • IP addressing
  • Subnetting
  • Routing protocols (RIP, EIGRP, OSPF)
  • WLAN
  • NAT
  • ACLs



بۆ ئەوەی ببیتە هەڵگری بڕوانامەی سی سی ئێن ئەی ، پێویستە سەرکەوتوو بیت لە تاقیکردنەوەی
CCNA 642-802
یاخود پێویستە لە هەر دوو  تاقیکردنەوەی بەشی یەک و دووی هەمان بڕوانامە دەربچیت
ICND1 640-822 + ICND2 640-816



فەرهەنگۆک
CCNA : سی سی ئێن ئەی
Cisco : سیسکۆ
Network : نێتۆورک ، ڕایەڵە
Certification : بڕوانامە

پرتەوبۆڵەی من

زیاتر »

چیڕۆکی سەرکەوتن

زیاتر »

تەکنەلۆژیا

زیاتر »

دەستپێشخەری کار

زیاتر »

کار و کارامەیی

زیاتر »

گەشەپێدانی خود

زیاتر »